Historia książki w Polsce

Historia książki w Polsce nie jest co prawda tak barwna, jak ta światowa, ale też mamy się czym pochwalić. Od tysiąclecia jesteśmy narodem piśmiennym i całe szczęście, bo jakoś nie wyobrażam sobie, abyśmy dziś posługiwali się wyłącznie piktogramami :-)

Pierwsze "książki" pojawiły się w Polsce 900-1000 lat temu i wyglądem raczej nie przypominały dzisiejszego asortymentu księgarń. Były to pergaminowe kartki umieszczone między dwiema deseczkami, stąd też wywodzi się powiedzenie: przeczytać coś "od deski do deski".


Książkowa historia w Polsce rozpoczyna się od kronik, modlitewników i wszelakich religijnych woluminów. Wiadomo, umiejętność czytania była wtedy dostępna wąskiemu gronu ludności, jakim było duchowieństwo. Dlatego też beletrystyki lub romansów z tego czasu, siłą rzeczy nie znajdziemy. Jako, że nieliczni tylko posiedli umiejętność czytania i pisania, ceny książek były astronomiczne. Stać było na nie wyłącznie rodziny królewskie i najwyższych hierarchów kościoła katolickiego.

Historia książki

Uniwersytet Jagieloński i nowa historia polskiej książki

Przełom w historii polskiej książki nastąpił w 1364 roku, kiedy to utworzono Uniwersytet Jagieloński. Siłą rzeczy wystąpiło zapotrzebowanie na większą liczbę książek, bo z czegoś wiadomo żacy musieli pobierać nauki. W świetle zaistniałej sytuacji król Kazimierz Wielki nadał pierwszym handlarzom książek prawa do przepisywania ich, sprzedawania i wypożyczania. Pierwsze biblioteki powstały w kościołach, klasztorach oraz domach książęcych. Pierwszą posiadaczką uniwersyteckiego księgozbioru była królowa Jadwiga. Jej Biblioteka Jagielońska założona w 1364 roku - istnieje do dzisiaj. Z czasem biblioteki i księgozbiory stawały się dostępne również dla bogatej części mieszczaństwa.

W 30 lat po powstaniu pierwszych książek drukowanych dzięki wynalazkowi Gutrenberga, metoda ta przywędrowała również do Polski. Rozpowszechnienie papieru i druku ułatwiło dostęp do książek i obniżyło koszty ich produkcji. Początkowo drukowano wyłącznie po łacinie. Pierwszą wydrukowaną w naszym kraju książką był kalendarz astronomiczny, był to rok 1474. Natomiast pierwszą drukowaną książką w jęzuku polskim był "Raj Duszy" modlitewnik Biernata z Lublina, dzieło to wydrukowano w 1513roku.

Historia polskiej książki w odrodzeniu

Gwałtowny rozwój polskiej książki nastąpił w czasach odrodzenia. Drukowano teksty Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Andrzeja Frycza Modrzejewskiego. Rozwój nauki sprawił, że drukowało się już wtedy atlasy, albumy z rycinami roślin i zwierząt. Wprowadzano coraz to nowe techniki i ulepszone farby drukarskie. W książkach zaczęły pojawiać się litografie, czyli  ilustracje powstałe dzięki nałożeniu farby na kamienną płytkę i odciśnięciu jej na papierze.

Wiek XIX był w historii rozwoju polskiej książki największym przełomem. Wynaleziono maszynę odlewająca czcionki a grafiki zastąpiono fotografiami. Powstawały pierwsze książki dla dzieci, księgarnie rozwijały się w coraz szybszym tempie. Ten książkowy bum przerwał wybuch II wojny światowej. Zniszczono wiele księgozbiorów i drukarni. Po wojnie kraj z wolna odbudowywał zniszczone mienie, ale wiele z dóbr literackich naszego kraju uległo bezpowrotnemu zniszczeniu.

Dziś księgarnie i biblioteki znaleźć możemy w każdym mieście. Mamy nieograniczony wybór tego, co chcemy czytać. Każdy z nas znajdzie literaturę odpowiadającą jego zainteresowaniom, a ceny obecnych książek są bez porównania mniejsze do ty, które obowiązywały jeszcze kilka wieków temu. Historia książki była długa, ale doprowadziła do tego, że dziś książek jest więcej, niż chętnych do ich czytania. W dobie komputeryzacji tradycyjne książki są powoli wypierane przez elektroniczne publikacje tzw. e-booki. O e-bookach i ich zaletach możesz przeczytać tutaj.

A Ty, sięgasz regularnie po książki?